Szelki bezpieczeństwa – jakie wybrać? Które najlepsze?

Szelki bezpieczeństwa znajdują zastosowanie nie tylko w trakcie wspinaczki. Są niezbędne także w przypadku prac wysokościowych. Wówczas należy je dobrać do rodzaju czynności, jakie wykonujemy. W takim przypadku ważne jest to, aby spełniały one następujące normy bezpieczeństwa:

• PN-EN 363,
• PN-EN 361,
• PN-EN 358.

Jak dobrać szelki bezpieczeństwa?

Szeroka oferta rynkowa uprzęży wspinaczkowych sprawia, że wybór właściwego modelu to nie lada wyzwanie, a poszczególne warianty różnią się między sobą nie tylko kolorem. Na co zatem zwrócić uwagę przy wyborze sprzętu? Istotna jest przede wszystkim konstrukcja. Wówczas wyróżniamy:

Uprząż wspinaczkowa biodrowa

To najbardziej popularny model, a to za sprawą swej uniwersalności. Można ją bowiem stosować na sztucznych ściankach, skałkach oraz w górach.

W jej skład wchodzi pas biodrowy i dwa pasy udowe. Całość łączy pętla, określana w żargonie wspinaczkowym mianem łącznika. Po bokach pasa biodrowego znajdują się tak zwane szpejarki, czyli pętle na sprzęt. Do spięcia pasa biodrowego służy zaś metalowa klamra.

Na rynku dostępne są dwa rodzaje biodrowych szelek bezpieczeństwa:

w pełni regulowane – jak sama nazwa wskazuje, pozwalają regulować pas biodrowy i nogawki. Wówczas sprzęt wyposażony jest w 3 klamry. Dzięki takiej konstrukcji wspinacz ma możliwość zwiększenia obwodu tych elementów, jeżeli zajdzie taka potrzeba, na przykład gdy chce założyć grubsze i cieplejsze spodnie.

Jeżeli chcemy uprawiać także wspinaczkę zimową, warto wybrać uprząż, która pozwala na regulację obwodu w pasie. Wówczas zwykle ma ona 4 klamry. Taka konstrukcja zdecydowanie zwiększa zakres regulacji, a także pozwala wyśrodkować łącznik i symetrycznie ustawić szpejarki. To niezwykle wygodne rozwiązanie, które zapewnia komfort wspinaczki.

Na rynku dostępne są również szelki bezpieczeństwa, które zapewniają duży zakres regulacji pasa, mimo że są wyposażone tylko w jedną klamrę. Jest to tak zwany system MWS. Dzięki niemu zyskujemy lekką i wygodną uprząż pozbawioną dodatkowych klamer, którą można stosować zarówno zimą w warunkach naturalnych, jak i na sztucznej ściance,

z nieregulowanymi nogawkami – szelki te określa się również mianem sportowych, gdyż zwykle stosowane są przez osoby preferujące wspinanie na sztucznych ściankach i skałkach. Tego typu konstrukcja nie przewiduje regulacji nogawek. Nie jest to bowiem konieczne, gdyż noszona w trakcie takiej spinaczki odzież to zazwyczaj T-shirt i lekkie spodnie.

Nie oznacza to jednak, iż do szelek z nieregulowanymi nogawkami nie można zakładać cieplejszej (grubszej) odzieży. Aby było to możliwe, musimy jednak odpowiednio dobrać ich rozmiar.

Chociaż wydawać by się mogło, że brak regulacji w nogawkach to wada tej konstrukcji, raz wyregulowane szelki zwykle stosuje się bez zmian aż do zakupu nowego modelu. Warto zatem poświęcić więcej czasu na dobór tych nieregulowanych, a na pewno znajdziemy odpowiedni model.

Szelki te mają bowiem wiele zalet, w tym przede wszystkim są lżejsze od uprzęży regulowanych, a przy tym lepiej wentylowane. Co więcej, brak zbędnych elementów sprawia, że ryzyko zahaczenia o nie w trakcie wspinaczki nie występuje,

Uprzęż wspinaczkowa piersiowa

To obejmujące barki pasy, które spina się klamrą na piersi. Nie jest samodzielną uprzężą. Stosuje się ją bowiem wyłącznie w połączeniu z szelkami biodrowymi. Taki zestaw sprawdza się szczególnie dobrze w górach. Zabezpiecza bowiem przed ewentualnym obróceniem się głową w dół, czego konsekwencje mogą być fatalne,

Uprzęż wspinaczkowa kompletna

Stanowi połączenie uprzęży biodrowej i piersiowej. To niezwykle praktyczne rozwiązanie, które sprawdza się w przypadku wspinaczki górskiej, hakowej i często zimowej. Nie tylko chroni przed odwróceniem ciała głową w dół, ale również zmniejsza siły, które działają na korpus wspinacza podczas hamowania lotu.

Pomimo powyższych zalet jest niechętnie wybierana. Nie gwarantuje bowiem odpowiedniego komfortu wspinania. Przede wszystkim krępuje ruchy i jest cięższa w porównaniu z wyżej wymienionymi modelami. Co więcej, trudniej w niej zmienić ubranie.

Ten rodzaj uprzęży będzie odpowiedni zwłaszcza dla dzieci. Nie mają one bowiem dobrze rozwiniętej budowy ciała w biodrach, przez co w ich przypadku świetnie się sprawdza. Zapewnia im najwyższy stopień bezpieczeństwa.

Skoro wiemy już, jakie są podstawowe rodzaje szelek dostępnych na rynku, warto rozważyć najważniejsze kwestie determinujące ich wybór. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim:

Potrzeby wspinaczkowe – w pierwszej kolejności warto zastanowić się, gdzie i jak często będziemy się wspinać. Jeżeli interesuje nas:

• wspinaczka ściankowa i sportowa – dobrym wyborem będzie uprząż biodrowa. Jest ona lekka i wąska, dlatego doskonale sprawdzi się na drogach obitych, na których nie potrzebujemy dużej ilości sprzętu. Z powodzeniem wystarczy nam uprząż z 2 szpejarkami,
• letnia wspinaczka górska – w tym przypadku również sprawdzi się uprząż biodrowa, z tym że powinna mieć ona szerokie pasy udowe i pas biodrowy. Zapewni to większy komfort użytkowania. Co więcej, szelki bezpieczeństwa powinny być wyposażone w 4 szpejarki, co pozwoli zabrać więcej sprzętu wspinaczkowego. Zadbajmy również o to, aby uprząż pozwalała na regulację rozmiaru. W górach pogoda bywa zmienna. Warto zatem mieć możliwość założenia cieplejszej odzieży,
• wspinaczka mikstowa – wymaga więcej sprzętu i dodatkowych ubrań. W tym przypadku zastosowanie znajduje uprząż biodrowa przeznaczona do letniej wspinaczki górskiej, z tą różnicą, że model do mikstu powinien być dodatkowo wyposażony w specjalne otwory na plastikowe karabinki sprzętowe. Pozwala to na transport śrub lodowych, haków i młotków oraz innego sprzętu wspinaczkowego,
• kanioning – uprząż do kanioningu swą budową przypomina klasyczną uprząż biodrową, jednak wykonana jest z materiału odporniejszego na przecieranie. Dodatkowo producenci stosują osłony na taśmy i piankę ochronną. Również i ilość szpejarek może być mniejsza, gdyż w kanioningu nie ma konieczności zabierania ze sobą dużej liczby sprzętu wspinaczkowego,
• taternictwo jaskiniowe – to w zasadzie uprząż biodrowa, jednak znacznie odchudzona i pozbawiona wystających elementów, które mogłyby utrudnić pokonywanie ciasnych miejsc.

Na rynku dostępnych jest wiele innych wariantów szelek bezpieczeństwa, dedykowanych różnym rodzajom wspinaczki. Znajdziemy modele do alpinizmu, ski-alpinizmu czy też prac wysokościowych. To, na jaki model się zdecydujemy, zależy przede wszystkim od naszych potrzeb.

Osobiste preferencje – to kolejna istotna kwestia, na którą należy zwrócić uwagę przy wyborze szelek bezpieczeństwa. Niezależnie od ich przeznaczenia musimy się w nich po prostu dobrze czuć. Nie mogą one nas uwierać ani krępować ruchów. Jakikolwiek dyskomfort wpłynie bowiem na efektywność wspinaczki. Do indywidualnych preferencji należy dobrać także liczbę szpejarek,

Rozmiar – to kluczowa kwestia. Szelki bezpieczeństwa należy dobrać w taki sposób, aby możliwe było włożenie dłoni za pas biodrowy i za pasy udowe i jej obrócenie, jednak z trudem. Pamiętajmy, że zarówno zbyt luźna, jak i zbyt ciasna uprząż wspinaczkowa nie jest wskazana. W pierwszej sytuacji grozi to wypadnięciem z szelek. W drugiej zaś nasze ruchy będą ograniczone, a przy dłuższym zastosowaniu może powodować bóle.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze szelek bezpieczeństwa?

Kupując uprząż wspinaczkową, przyjrzyjmy się również klamrom. Istotną kwestią jest możliwość ich szybkiej i bezwysiłkowej regulacji. Muszą także gwarantować odpowiedni stopień bezpieczeństwa. Co do zasady, w szelkach bezpieczeństwa możemy spotkać się z dwoma typami klamer:

• klamry zwykłe – wymagają dodatkowego zabezpieczenia – powrotnego przełożenia taśmy, o czym w trakcie wspinaczki można po prostu zapomnieć. Z tego względu są coraz rzadziej stosowane i warto się ich wystrzegać. Wśród ich wad wymienia się również niezbyt wygodne użytkowanie i stosunkowo duży ciężar,
• klamry typu slide-lock – to nowoczesne klamry szybkiej regulacji, które nie wymagają zabezpieczenia. Ich odpowiednia konstrukcja sprawia, że ryzyko samoczynnego poluzowania nie występuje, niezależnie od pozycji. Taśma przełożona jest przez klamrę na stałe, dzięki czemu regulacja jest lekka i płynna.

Wybierając szelki bezpieczeństwa, warto wziąć pod uwagę także naszą płeć. Jeszcze do niedawna wszystkie uprzęże były uniwersalne (unisex). W praktyce jednak optymalną wygodę gwarantowały jedynie mężczyznom. Obecnie na rynku dostępne są również produkty dedykowane wyłącznie paniom. Jest to dobra praktyka, gdyż kobiety mają nieco inną budowę ciała, a dzięki odpowiednio skonstruowanym szelkom wspinaczka będzie dla nich nie tylko bezpieczna, ale również wygodna.

Jak założyć szelki bezpieczeństwa?

To, w jaki sposób będziemy zakładać uprząż wspinaczkową, zależy w dużej mierze od jej konstrukcji. Warto zatem uważnie przeczytać instrukcję dołączoną do szelek bezpieczeństwa. Zwykle ubranie tego elementu nie nastręcza żadnych trudności. Warto jednak dokładnie sprawdzić, czy uprząż nie jest zbyt luźna lub zbyt ciasna.

Podsumowując, szelki bezpieczeństwa to sprzęt niezwykle przydatny, jeżeli chcemy uprawiać wspinaczkę lub pracujemy na wysokościach. Wybierając je, zwróćmy uwagę przede wszystkim na ich typ, który powinien być dostosowany do rodzaju aktywności. Również ważny jest dobór odpowiedniego rozmiaru. Zagwarantuje to nie tylko swobodę ruchów, ale i bezpieczeństwo.